Ik ben sociaalgeograaf, landbouwkundige en schrijver. Meer dan vijf jaar werkte ik in landbouwprojecten in West-Afrika. Terug in Nederland was ik onderzoeker en docent op het terrein van internationale betrekkingen en vredes- en ontwikkelingsvraagstukken. Ook ben ik als milieuadviseur werkzaam geweest. Daarnaast was ik actief in de vredesbeweging, de politiek en het vluchtelingenwerk en hield ik me bezig met het landbouwbeleid. Over tal van onderwerpen heb ik gepubliceerd: ontwikkelingslanden, landbouwbeleid, demografie, milieu en klimaat. Over het ontwikkelingsvraagstuk schreef ik vier leerboeken voor het hoger onderwijs.
De laatste jaren ben ik tot het inzicht gekomen dat wij leven in een ongekend verwarrende, dystopische tijd. Kijk maar naar de vele crises op allerlei gebied, zowel in ons eigen land als in de wereld als geheel. De industriële landbouw, onze voedingsgewoonten en overconsumptie veroorzaken roofbouw op de Aarde.
Een kleine groep mensen vergaart ongekende rijkdommen en tegelijkertijd lijden zelfs in rijke landen talloze mensen gebrek, ervaren onzekerheid en angst, en zien hun toekomst als ongewis.
Democratieën staan onder druk, machtsbeluste dictators plunderen hun land en beroven hun volk van hun vrijheden en hun rechten. Onbeheersbare vluchtelingenstromen splijten onze samenleving, oorlogen richten ongeëvenaarde slachtingen aan.
Individueel voelen wij ons niet gehoord, niet begrepen, en staan wij machteloos tegenover kolossale ecologische, economische, sociale en politieke uitdagingen. Als collectief hebben wij het gevoel de greep op onze beschaving te verliezen; precies datgene waar de Club van Rome een halve eeuw geleden voor waarschuwde.
Over dit onderwerp heb ik onlangs een boek geschreven dat ik beschouw als het begin van een zoektocht naar een samenleving waarin voor de hele mensheid een toekomstbestendig, menswaardig bestaan is weggelegd.
De titel van mijn boek kan verduidelijken waar ik heen wil: Kunnen wij onze beschaving nog redden? Vijftig jaar na de noodklok van de Club van Rome.
Ik heb de stellige indruk dat velen met mij zich zorgen maken over de zo bedreigende en tegelijk zo bedreigde hedendaagse wereld. Daarom wil ik deze website en speciaal mijn blogs gebruiken om samen met hen dieper in te gaan op de vraag hoe wij hierin terecht zijn gekomen. Om niet in een verlammend doemdenken te vervallen, wil ik ook gezamenlijk nadenken over manieren om hier weer uit te komen.
Uiteindelijk gaat het volgens mij om het realiseren van menswaardige, toekomstbestendige bestaanszekerheid. Of anders geformuleerd: Om het verwezenlijken van een samenleving die de noden van de mensheid kan verlichten en haar essentiële behoeften duurzaam kan vervullen?
Mijn nieuwe boek is verschenen:
Vijftig jaar na de noodklok van de Club van Rome
ISBN 978 94 6443 788 1
Bestellen via uw boekhandel of via www.boekenbestellen.nl; www.bruna.nl; www.bol.com
In ons dichtbevolkte land met zijn sterke demografische en economische expansie is er grote behoefte aan bouwlocaties, wegen en havens, en aan ruimte voor recreatie en natuur. Ook natuurontwikkeling en zonneparken eisen hun tol. Vruchtbare landbouwgrond krijgt vaak achteloos een andere bestemming. Is dit verstandig?
Landbouwtrekkers blokkeren de snelwegen. Weer zijn boeren op pad om te protesteren. Nu eens niet in ons eigen land maar elders in Europa. De boodschap is steeds dezelfde: Wij zijn de verstikkende regelgeving zat. Vreemd genoeg hoor je hen weinig over hun werkelijke probleem, namelijk de liberalisering van de landbouwmarkten die een rendabele bedrijfsvoering in de weg staat. Sommige Franse boeren hebben het wel begrepen. “Geen goedkope importen meer”, zo las ik op een demonstratiebord.
Ontspannen in de tuin zitten met de zon op je bol en een zacht briesje door je haar, dat doen we allemaal graag. Maar erin werken, ervaart niet iedereen als een genoegen. Veel tuinbezitters zijn voortdurend in de weer met snoeischaar en schrepel en ervaren tuinieren als corvee. Het kan ook anders: Grijp niet teveel in. Laat de natuur voor je werken. Zo schep je een geschikte biotoop voor vogels, vlinders, bijen en ander leven en maak je je tuin tot een natuurbeleving.
Nogal wat tuinbezitters ervaren tuinieren als een strijd tegen de natuur. Zij snoeien en wieden dat het een lieve lust is. Net zolang tot ze er genoeg van hebben. Dan plaveien ze kortdaad de tuin met tuintegels. Maar overzien zij wel de gevolgen? Het leefgebied van tal van plantjes en diertjes wordt ingeperkt en riolen raken overbelast. Dat moet echt anders. Toch maar liever een groene tuin. En dus tegels er weer uit, planten er in. Tuinieren hoeft geen straf te zijn. Aan een groene tuin kunt u echt veel plezier beleven.
De industriële landbouw die wij nu kennen is van betrekkelijk recente datum. Het is een tegennatuurlijke manier van productie, gebaseerd op ver doorgevoerde specialisatie, gebruik van chemicaliën, en grote kapitaalinzet. Zij loopt nu aan tegen ecologische grenzen en dit roept steeds grotere maatschappelijke weerstanden op. Het heftige boerenverzet maakt weinig kans. Een transitie naar agro-ecologische of 'natuurinclusieve' landbouw is een kwestie van menselijk overleven.
Nepnieuws en kolder verzieken de sociale media. De laatste bieden sommigen een welkom platform voor het breed verspreiden van de wildste verzinsels. Waan en werkelijkheid lopen door elkaar en dat maakt het leven er niet overzichtelijker op. Het gevolg is verwarring en polarisering en ondermijning van de democratie. Vallen wij terug op de donkere voorwetenschappelijke middeleeuwen toen het leven vervuld was van dreiging en angst?
